نگاه کردن به آسمان با شکوه شب، همیشه انسان را شگفت زده کرده است و این چیدمان زیبای ستارگان، علامت سئوالی در ذهن بشر به وجود آورده و عاملی شد تا به دنبال کشف راز و رمز آن در آسمان باشد، چیدمان زنجیروار ستارگان در آسمان زیبا بسیار مبهوت کننده است اما زیباتراز آن، خطای دید حیرت انگیزی است که اینچنین منظم کنار هم به نظر می آیند، زیرا برخی از ستارگان ممکن است ده ها هزار سال نوری از کره زمین و ما انسان ها دور باشند. طی مطالعاتی که بشر از گذشته تا به امروز داشته دریافته اند که علم ستاره شناسی و نجوم از یک رشته فرعی فیزیک به نام فیزیک کاربردی به وجود آمده است، اما به طورکلی ستاره شناسی، علم مطالعه وضعیت خورشید، ستارگان، سیارات، کهکشان ها، دنباله دارها،گاز و غبار و دیگر اجسام غیر زمینی است.
تفاوت ستاره شناسی با طالع بینی چیست؟
علم ستاره شناسی و نجوم روز به روز پرده جدیدی بر رموز کهکشان ها و ستارگان بر می دارد و مدام در حال پیشرفت است، ستاره شناسی علمی است که به مطالعه اجسام و پدیده های خارج از زمین می پردازد اما طالع بینی از وضعیت ظاهری اجرام آسمانی پی به رفتار انسان و رویداد های زمین می برد، زیرا طالع بینی معتقد است که رفتار انسان ها و رویدادهایی که در زمین اتفاق می افتد متاثر از تغییر و تحول در اجرام آسمانی است و اساس پیش گویی هایی مثل کف بینی و ورق های تاروت، طالع بینی است، و بسیاری امروزه طالع بینی را معتبر نمی دانند. اما آنچه که مسلم است اساس هر دو، بررسی آسمان شب است که در پی آن پرده از بسیاری از اسرار باز می کند.
تاثیر ستاره شناسی بر زندگی امروزی انسان
از روزگار قدیم ستاره شناسی بر زندگی انسان نقش به سزایی داشته است، مردم در آن زمان براساس وضعیت ستارگان، زمان کاشت محصولات شان را تعیین می کردند و داستان سرایی بوسیله چیدمان وضعیت ستارگان بسیار متداول بوده است. امروزه بسیاری از اختراعات بشر مانند کامپیوتر، GPS، ماهواره، تلفن های هوشمند، پنل های خورشیدی، سنسورهای دوربین دیجیتالی، دستگاه اشعه ایکس و غیره را مدیون علم ستاره شناسی و نجوم هستیم. درحقیقت علم، ابزاری است که به کمک انسان می آید تا طبیعت را بهتر درک کند و فناوری، ابزار مفید در کنار دست انسان است تا مسیر را برایش هموار کند، به طور کلی طبیعت از دیرباز برای زندگی بهتر در این کره خاکی به بشر خدمت کرده است و دانشمندان همچنان در تلاش هستند تا آنچه در طبیعت اتفاق می افتد را با کمک ابزارهایی چون ریاضیات بهتر درک کنند تا مسیر زندگی بشر در آینده، روشن باقی بماند.
ستاره شناسی و علوم محیط زیست
دانشمندان بعد از مطالعات وضعیت آب و هوایی در سایر کره های مشابه با زمین مثل ونوس، پی به وضعیت آب و هوایی روی کره زمین برده اند. ونوس از نظر اندازه،جرم،چگالی مشابه کره زمین است اما ضخیم تر از آن می باشد، این تراکم و ضخامت باعث ایجاد گازهای گلخانه ای و هوای گرم بر روی ونوس می شود و از این طریق توانستند، تاثیر گازها را بر آب و هوای کره زمین شناسایی کنند.طی تحقیقات اخیری که تیمی بر روی رصدخانه پارانال در شمال شیلی انجام داد، براساس مجموعه داده ها و اندازه گیری های ثبت شده، دانشمندان،هواشناسان، ستاره شناسان تیمی را تشکیل دادند تا معیارهای اساسی و تاثیرگذار در هواشناسی را بر نجوم بررسی کنند، براساس این داده ها، تغییرات آب و هوایی را در سال های آینده پیش بینی کردند، به این نتیجه رسیدند تغییرات آب و هوایی بر کارایی رصد خانه نجومی اثر می گذارد.
دوربین عکاسی و ستاره شناسی
امروزه زندگی انسان ها در روی کره زمین بدون ثبت لحظه به لحظه وقایع در محیط اطراف غیر ممکن به نظر می رسد، این دوربین های فوق حساس، از 50 سال قبل توسط دو مهندس ساخته شده است، آن ها از CCD برای ذخیره دیتا استفاده می کردند، اما بعدها متوجه شدند که برای ثبت تصاویر نیز قابل استفاده است.دوربین با سنسورهای حساسی که در دوربین های عکاسی، دستگاه های فوتوکپی،گوشی تلفن های همراه و لپ تاپ ها مشاهده می کنید، حاصل دستاورد آن دو است. فناوری CCD به این صورت عمل می کرد که نور را ذخیره و به صورت تصویر دیجیتالی نمایش می داد، CCD کار فیلم و عکس برای نمایش تصاویر در تلسکوپ ها انجام می دادند، فناوری CCD در ابتدا در نجوم استفاده شد و چندین سال بعد صنعت عکاسی نیز آن را به کار گرفت.
علم ستاره شناسی و علوم پزشکی
اولین خدمتی که ستاره شناسی برای جامعه پزشکی انجام داده است، ساخت تصویربرداری با اشعه ایکس است، زیرا بررسی دقیق وضعیت بدن بیمار در مرگ و زندگی اش تاثیرگذار است. این روش به تصویربرداری بافت ها و اندام های داخلی بدن کمک می کند و CCD ها نیز از طرفی برای کاهش نور در برابر اشعه ایکس استفاده شد و از طرف دیگر، تصاویر مورد نیاز را ثبت می کرد. این تصویربرداری شامل MRI رزونانس مغناطیسی،اسکن توموگرافی کامپیوتری می باشد. علم ستاره شناسی نیز برای غربالگری بیماری آلزایمر، پرتودرمانی بیماران سرطانی و شیمی درمانی بسیار اثر بخش عمل کرده است،امروزه پزشکان دقیق تر می توانند پی به وضعیت داخلی بدن انسان ببرند. دماسنج وسیله ای که از گذشته تا به امروز وضعیت دمای بدن را با آن بررسی می کردند، امروزه بسیار پیشرفت کرده است و به جای جیوه با مادون قرمز میزان انرژی گرمایی بدن را بررسی کنند.
تاثیر ستاره شناسی بر تحصیلات
علم نجوم در مدارس به دانش آموزان کمک می کند تا فیزیک و ریاضیات را بهتر درک کنند و افرادی که به صورت دانشگاهی این رشته را مطالعه می کنند، ضمن اینکه این رشته می تواند آینده شغلی داشته باشد، به آن ها در تجزیه و تحلیل و استدلال و مهارت های حل مساله کمک می کند.
مطالعات وضعیت سیاره زمین
ابزارهای و مطالعات نجومی نه تنها درکاوش و بررسی وضعیت کهکشان ها و ستاره ها تاثیرگذار هستند بلکه گزارشی درباره وضعیت کره زمین در خصوص آب و هوا، آتش سوزی در جنگل ها، سیل ها، فوران آتش نشان و کلیه بلایای طبیعی را به اطلاع ما می رسانند تا دولتمردان،تصمیمات و راهکارهایی برای جلوگیری از بحران های طبیعی اتخاذ کنند، همچنین از طریق نجوم، می توانیم به بررسی سیستم های مربوط به مصرف انرژِی نیز بپردازیم.
تغییر و تحولات در صنایع با کمک نجوم
یکی از صنایعی که از نجوم برای تجزیه و تحلیل سیستم های کامپیوتری استفاده می کند،مخابرات است. این صنعت، نرم افزارهای نجومی را برای بررسی سیستم های گرافیک فیزیک جامد و غیره به کار می گیرد، همچنین شرکت جنرال موتور برای بررسی وضعیت تصادفات جاده ای از زبان برنامه نویسی نجوم Interactive Data Language استفاده می کند. ماهواره هایی که برای تعیین وضعیت مکانی (جی پی اس) در کره زمین به کار می روند، از ابزارهای دقیق نجومی استفاده می کنند.
ستاره شناسی و سوخت های فسیلی
ستاره شناسی به انسان در پیدا کردن سوخت های فسیلی جدید کمک می کند. بسیاری از شرکت های نفتی برای بررسی، تجزیه و تحلیل و تحقیقات در حوزه های نفتی از ابزارهای نجومی استفاده می کنند و پالایش نفت خام از ترکیب بین نجوم و فناوری های دیگر صورت گرفته است، شما این تحول را در انرژی خورشیدی نیز مشاهده می کنید، بسیاری از ماشین حساب هایی که با آن کار می کنید، حاصل همکاری بین نجوم و انرژی خورشیدی است زیرا اشعه ماورای بنفش برای حفظ طول عمر باتری بسیار ضروری است، امروزه در بسیاری از صنایع از انرژی خورشیدی استفاده می کنند زیرا قابل اعتمادتر از روش های قبلی است، و این تحولات هم در انرژی هسته ای بی تاثیر نبوده است، زیرا بسیار پیشرفته تر از قبل عمل می کند، زیرا نقش نجوم و فناوری در این تحول،پررنگ بوده است.
شبکه WLAN و ستاره شناسی
شاید باور نکنید که حضور پررنگ نجوم بر زندگی ما نزدیکتر از آن چیزی است که فکرش را بکنید، زیرا اینترنتی که هر روز با آن سرو کار دارید، نتیجه علم نجوم است. شبکه محلی بی سیم WLAN از این نمونه هاست. انسان به کمک تلسکوپ های رادیویی قادر بود وضعیت ستارگان،کهکشان ها، مولکول های گازی را تماشا کند،بنابراین به دنبال روشی برای تماشای شفاف تصاویر با تلسکوپ رادیویی بود که به موجب آن توانست سیگنال های رادیویی مبتنی بر شبکه های کامپیوتری را ایجاد کند.
تقویم، زمان و ستاره شناسی
در گذشته زمان براساس حرکت ماه و خورشید در آسمان تعیین می شد، و مردم ملل مختلف از روش های مختلفی برای زمان استفاده می کردند، مثلا مردم امریکا برای استفاده بهینه از زمان، سال را به 360 روز تقسیم کردند، برخی دیگر، فصل ها را مبنا قرار می دادند اما بعدها ساعتی به نام ساعت اتم اختراع شد که براساس زمان نجومی ساخته شده بود.
با ستاره ها هیچ گاه گم نمی شوید
آنچه که امروزه ما به عنوان ردیاب یا موقعیت یاب استفاده می کنیم، در گذشته بوسیله ستارگان ردیابی می شده است، ناوبری فلکی، روشی بود که به وسیله آن فرد موقعیت دقیق مکانی خود را براساس وضعیت ستارگان تعیین می کرد. مردم از این علم برای جهت یابی کمک می گرفتند و به کمک تلسکوپ سکتنت توانستند موقعیت خود را محاسبه کنند.
منبع
