کاشت سبزیجات در گلدان کاری آسان، مفید و البته لذت بخش خواهد بود، اگر قلق های آن را یاد بگیرید. مثلاً باید بدانید که هر کدام از گیاهان نیاز های خاکی و آبی متفاوتی دارند و بهتر است در گلدان های متفاوتی کاشته شوند. مثلاً رزماری خاکی با زهکشی زیاد نیاز دارد یا ریحان خاکی را می پسندد که به طور مداوم مرطوب بماند. در این مقاله سعی داریم تمام نکات لازم برای کاشت سبزیجات مختلف در محیط داخل خانه را به طور کامل برای شما شرح دهیم. گلدان های سبزیجات علاوه بر اینکه همیشه سبزی تازه در اختیار شما قرار می دهند، خانه ی شما را با عطر سبزی پر می کنند.
چه گیاهانی را می توان در گلدان پرورش داد؟
بعضی از گیاهان که به گیاهان چند ساله معروف اند مثل رزماری، پونه کوهی، آویشن، پیازچه و نعنا از جمله گیاهانی هستند که به راحتی در محیط آشپزخانه ی شما جلوی نور خورشید رشد می کنند. کافیست یک قلمه از هر کدام از این گیاهان را داخل آب قرار دهید تا ریشه بزند. بعد از آن می توانید آن را در گلدان بکارید. بعضی از سبزیجات نیز مانند ریحان، گشنیز و جعفری از بذر خود به عمل می آیند و بهتر است در طی سال مجدد کاشته شوند.
برای کاشت، گیاهان مناسب انتخاب کنید
بیشتر گیاهان و سبزیجات را می توان در داخل خانه کاشت. اما گیاهانی که واقعاً در خانه رشد می کنند و بازدهی خوبی دارند عبارتند از: ریحان، پیازچه، نعنا، پونه، جعفری، رزماری و آویشن.
نکات کلی به صورت خلاصه
- بهتر است گلدانی که برای کاشت سبزیتان انتخاب می کنید زیرش سوراخ داشته باشد تا آب زیادی خاک از زیر گلدان خارج شود. قبل از اینکه در گلدانتان خاک را بریزید یک لایه سنگ ریز زیرش بچینید. بهتر است از زیرگلدانی نیز استفاده کنید.
- بهتر است از خاک میکس یا ارگانیک استفاده کنید.
- سبزی ها به نور مناسب و کافی نیاز دارند بنابراین بهتر است کنار پنجره یا در بالکن و در فضای مطبوع باشد.
زهکشی خاک مهم است
کاشت سبزیجات در گلدان مستلزم این است که زهکشی خاک آن مناسب باشد. رطوبت و آب در گلدان سبزیجات نباید راکد بماند و حتماً باید آب اضافی از انتهای گلدان خارج شود. به همین دلیل باید پیش از پر کردن گلدان یک تکه نعلبکی شکسته یا یک تکه سنگ و یا حتی محافظت پلاستیکی گرد برای جلوگیری از مسدود شدن سوراخ انتهای گلدان قرار دهید. قرار دادن لایه ای از سنگریزه در کف گلدان بهترین حالت برای گرفتن رطوبت اضافی است تا خاک گلدان شما از آب اشباع نشود.
مکان و نور مناسب پرورش سبزیجات گلدانی
بهترین جایی که می توانید گلدان سبزیجات را قرار دهید پنجره های رو به جنوب است که درخشان ترین نور و بیشترین ساعت های آفتاب را به ویژه در روزهای کوتاه و خنک زمستان دارند. گیاهانی که آب و هوای گرمسیری و نیمه گرمسیری دوست دارند مانند رزماری و آویشن چنین مکان هایی را می پسندند. پنجره های کم نور برای گیاهانی مثل نعنا، جعفری، پیازچه مناسب است که نور کمتر و دما های خنک تر را ترجیح می دهند. در بعضی از موارد نیز می توان برای خانه هایی که نور کافی ندارند از چراغ های رشد کامل برای گیاهان استفاده کرد. این چراغ ها کم مصرف هستند و نتیجه ای عالی در پی خواهند داشت. می توانید این چراغ ها را بالای سر گلدان سبزیجات به مدت ۱۲ تا ۱۶ ساعت در روز روشن کنید تا نور لازم برای آن ها تامین شود.
آبیاری کافی
شما با مقدار بسیار کمی آب می توانید سبزیجات کوچک خود را زنده و شاداب نگه دارید. البته برای اطمینان از رشد کافی گیاهانتان بهتر است خاک را به طور مداوم مرطوب نگه دارید اما آن را غرق آب نکنید. می توانید هر از چند گاهی با یک آبپاش نم نم باران را به خاک گلدان برسانید. اگر آبدهی به سبزیجات گلدانی زیاد باشد شاهد زرد شدن برگ و پژمرده شدن برگ های آن ها خواهید بود. در این صورت باید آب دهی به آن را کم کنید.
کم برداشت کنید
بهتر است برای برداشت سبزیجات از گلدان ها، یک دفعه تمام برگ ها را نچینید. زیرا این کار به گیاه شما شوک وارد می کند. برداشت برگ ها را در فواصل زمانی و به صورت کم کم انجام بدهید. بهتر است به جای کندن با دست از چاقوی تیز یا قیچی آشپزخانه استفاده کنید تا گیاه اذیت نشود. حد اکثر یک چهارم از برگ های گیاه را می توانید بچینید. در غیر اینصورت شاهد ناراحتی و مرگ سبزیجات گلدانی خود خواهید بود.
دائمی نبودن گلدان سبزیجات
متاسفانه کاشت سبزیجات در گلدان دائمی و همیشگی نیست. برای اینکه بتوانید دائماً در آشپزخانه خود سبزی تازه داشته باشید، باید کاشت سبزیجات را به صورت دوره ای انجام دهید و برای زمانی که رشد یک گلدان متوقف می شود برنامه ریزی کرده باشید. در مورد گیاهان چند ساله مثل نعنا یا رزماری مشکلی وجود ندارد. اما، در مورد گیاهان بزرگی مانند ریحان باید برنامه ریزی دقیق تری داشته باشید.
هر نوع سبزی را در گلدان جدا بکارید
وقتی اقدام به کاشت سبزیجات در گلدان می کنید، بهتر است سبزیجات گونه های مختلف را در یک گلدان واحد نکارید. زیرا نیازمندی های هر کدام از گیاهان با دیگری متفاوت است و ممکن است در روند رشد یکدیگر اختلال ایجاد کنند. به هر حال میزان نور و خاک مناسب و همچنین آبدهی هر گیاهی با دیگری متفاوت است. اگر سبزیجات مختلف را در گلدان های مجزا بکارید، روند رشد بهتری خواهند داشت و نتیجه ی بهتری از کار خود خواهید دید. همچنین در صورتی که یکی از گلدان های شما دچار آفت یا شته شود نیز گلدان های مجزا به شما در کنترل این شرایط کمک خواهند کرد.
انتخاب خاک مناسب گلدان
برای کاشت سبزیجات باید بهترین مخلوط خاک گلدان با زهکشی مناسب را تهیه کنید. به برچسب بسته ی خاکی که می خرید، توجه کنید تا مناسب گیاهان گلدانی آپارتمانی باشد. می توانید به طور جداگانه کمی پرلیت به مخلوط خاک اضافه کنید تا نگهداری آب و حفظ رطوبت بیشتر شود. از آنجایی که سبزیجات برای رشد به رطوبت کافی نیاز دارند، وجود پرلیت خیلی مثمر ثمر خواهد بود. معمولا مخلوط خاک گلدان کوکوپیت و پیت ماس نیز در خود دارد که برای سبزیجات گلدانی بسیار مفید هستند. خودتان نیز می توانید خاک مناسب را با مخلوط کردن همین مواد آماده کنید. برای گیاهان رطوبت دوستی مثل نعنا و پونه پیت ماس بیشتری بریزید.
استفاده از کود ارگانیک
سبزیجات نیز مانند هر گیاه دیگری برای رشد هر چه بهتر نیاز به مواد مغذی دارند. اما از آنجایی که قرار است این سبزیجات به مصرف غذایی خانواده برسند، نمی توان از کود های شیمیایی برای رشد دادن آن ها استفاده کرد. به همین دلیل باید در آماده سازی خاک آن ها از کود ارگانیک استفاده کنید. ورمی کمپوست و کود میلورم دو تا از بهترین کود های ارگانیک و بدون بو هستند که می توانید برای گلدان های خانگی از آن ها استفاده کنید. بدون استفاده از کود مناسب رشد زیادی در گیاهان خود نخواهید دید. چون علاوه بر نور و آب کافی، رسیدن مواد مغذی از سمت خاک برای رشد سبزیجات فوق العاده مهم است.
به سبزیجات خود ابراز علاقه کنید
باور کنید که اثبات شده است صحبت کردن با گلدان های سبزیجات تاثیر زیادی بر رشد آن ها دارد. حتی دست کشیدن ملایم روی برگ سبزیجات و به طور کلی هر گونه ابراز احساسات به گلدان ها نتیجه ی بهتری در رشد آن ها در پی خواهد داشت.
گردش هوای مناسب
بهتر است در اطراف گلدان های سبزیجات گردش هوای مناسب بر قرار باشد. اگر گلدان های سبزیجات خیلی نزدیک به هم و در هم رفته باشد، جریان هوا مناسب نخواهد بود و امکان انتشار آفت ها و بیماری های گیاهان نیز بیشتر می شود. پیشنهاد مناسب این است که هر از گاهی جای گلدان ها را تغییر دهید و اجازه ندهید که خیلی نزدیک به هم قرار بگیرند. برای آن ها فضایی برای تنفس قرار دهید.
کاشت ریحان در گلدان
ریحان یکی از محبوب ترین گیاهان در سراسر جهان محسوب می شود و گونه‌های مختلفی از آن در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. این گیاه به راحتی داخل خانه ی شما رشد می کند. خیلی لذت بخش است که برای سبزی خوردن کنار غذا و یا چاشنی ها و دورچین غذا، ریحان تازه در اختیار داشته باشید. برای پرورش ریحان کافیست بذر این گیاه را بخرید و در خاک غنی بکارید تا همیشه ریحان ارگانیک در دسترس داشته باشید. دقت کنید گلدان ریحان باید نور کافی ببیند. مراقب باشید که این گیاه عاشق گرماست و باید آن را از سرمای فصل زمستان دور نگه دارید. البته گلدان ریحان دائمی نیست و می‌توانید برای چند هفته آن را نگهداری کنید و از برگ های سبز آن استفاده نمایید. برای این که به صورت دائمی ریحان داشته باشید باید هر چند هفته یک بار گلدان جدیدی با بذر جدید بکارید.
گلدان جعفری
جعفری هم یکی از سبزیجات محبوب و پر کاربرد است که می توانید در خانه آن را پرورش بدهید. از این گیاه برای درست کردن انواع سالاد ها یا تزیین بشقاب سبزیجات هم استفاده می شود. برای داشتن یک گلدان جعفری تازه کافیست بذر های آن را در خاک گلدان بکارید تا رشد کند. جعفری نور متوسط نیاز دارد. برای اینکه همیشه جعفری تازه و ارگانیک در دسترس شما باشد بهتر است هر چند هفته یکبار کاشت بذر ها را تجدید کنید.
گلدان پیازچه
برای کاشت سبزیجات در گلدان، پیازچه نیز یکی از گزینه های بسیار خوب به شمار می آید و کاربرد های زیادی هم در آشپزخانه برای شما دارد. از چاشنی پیاز و جعفری گرفته تا درست کردن انواع سوپ و سالاد ها همگی با این سبزی درست می شوند. برای پرورش پیازچه بهتر است خود پیازچه را بخرید و در گلدان بکارید تا از کنار آن جوانه بزند. پیازچه در نور کم بهتر رشد می کند.
کاشت گشنیز
گشنیز هم خوش عطر و خوش طعم است و هم سرشار از ویتامین آ است به علاوه از بدن در برابر انواع سرطان محافظت می کند. روش کاشت گشنیز به این صورت است که گدان را پر از خاک کنید طوری که سه سانت از سرش خالی بماند سپس بذرها را روی خاک پرس کرده و آب دهید. در انتها گلدانتان را با کیسه پلاستیکی بپوشانید طوری که هوا نخورد. زمانی که جوانه ها را دیدید پلاستیک را بردارید. هر روز به گلدانتان آب دهید و گلدان را در جای پرنور بگذارید.
گلدان نعنا، پونه کوهی، رزماری و آویشن
گیاه نعنا رشد خیلی زیادی دارد و به همین دلیل یکی از گیاهان آپارتمانی جذاب به شمار می آید. ساقه های معطر آن یک باغ آپارتمانی برای شما درست می کند. برای رشد هر چه بهتر لازم است خاک آن را مرتب مرطوب نگه دارید و گلدان نعنا را در برابر نور متوسط تا شدید قرار دهید. نعنا از جمله گیاهان چند ساله ی مقاومی است که اگر در گلدان کاشته شود مرتباً به شما نعنای ارگانیک می دهد. علاوه بر نعنا می توانید پونه ی کوهی، رزماری و آویشن را نیز به همین شیوه در گلدان بکارید.
طراحی و به کار گرفتن ذوق و سلیقه
گلدان سبزیجات شما می تواند به اندازه ی یک حیوان خانگی برای شما عزیز و دوست داشتنی شود. کافیست برای کاشت سبزیجات کمی ذوق و سلیقه به خرج بدهید و طراحی کنید که چیدمان گلدان ها چگونه باشد. برای این کار لازم نیست حتماً گلدان های یکدست و گران قیمت بخرید. می توانید از شیشه های مربای موجود در خانه نیز به عنوان گلدان سبزیجات استفاده کنید و فضایی سنتی به آشپزخانه ی خود بدهید. به خرج دادن کمی ذوق و سلیقه می تواند به طور کلی ظاهر آشپزخانه شما را تغییر دهد. مثلاً استفاده از بطری های آب و تزیین آن با کنف، چوب بستنی و کمی رنگ جذاب، ظاهری بسیار قشنگ و البته کم هزینه در آشپزخانه ی شما ایجاد خواهد کرد.
مبارزه با آفت های گلدان سبزیجات
معمولاً اگر خودتان بذر سبزیجات را بکارید کمتر با مشکل آفت ها مواجه خواهید شد. اما اگر از خرید سبزیجات بوته ای به صورت رشد یافته استقبال می کنید، باید خود را برای مبارزه با آفت هایی مثل شته ها و کنه های عنکبوتی آماده کنید. مثلاً کنه های عنکبوتی تار های ظریفی روی برگ سبزیجات ایجاد می کنند. البته جای نگرانی نیست شما با اسپری کردن مخلوطی رقیق از آب و صابون به راحتی می توانید آفت های سبزیجات گلدانی خود را از بین ببرید. برای سبزیجات نیازی به استفاده از سموم قوی نیست، وگرنه نمی توانید از آن ها برای وعده های غذایی استفاده کنید.
کلام آخر در خصوص کاشت سبزی در گلدان
کاشت سبزیجات در گلدان یک کار کم هزینه و فوق العاده لذت بخش است که باعث می شود بخشی از مواد غذایی خود را نیز به صورت ارگانیک بدست بیاورید. با این کار هر زمان که به مقدار سبزی نیاز داشته باشید کافیست چند شاخه از گلدان دم دستتان برش دهید و از آن برای درست کردن چاشنی و یا حتی تزیین غذا استفاده کنید. نکات مهم این مقاله به شما کمک می کند تا بهترین نتیجه را از کاشت سبزیجات گلدانی بگیرید.
منبع
