ژلاتین خوراکی و خواص آن
ژلاتین ماده ی اصلی تشکیل دهنده ی ژله است و هرکسی که ژله میل کرده باشد یعنی ژلاتین خوراکی است. باید بدانید که ژلاتین علاوه بر اینکه یک ایده ی خلاقانه برای زیبا سازی سفره ی شماست، منبع غذایی مهمی نیز به شمار می رود.
ژلاتین نوعی پروتئین مشتق شده از کلاژن است و از حیوانات به دست می آید. این ماده آمینو اسید های مهم را برای بدن تأمین می کند. ساختار منحصر به فرد امینو اسید ها در ژلاتین عامل بسیاری از خواص ویژه ی آن است.
مهمترین فواید و مصارف ژلاتین
در کارخانه های فرآوری مواد غذایی، با جداسازی ژلاتین از بافت ها، پوست و استخوان حیوانات، آن را به صورت پودری سفید در می آورند. البته شما در زمان میل کردن آن به هیچوجه متوجه منشأ استحصال نخواهید شد زیرا این ماده ی مغذی هیچگونه طعم و رنگی ندارد.
دلیل استفاده از ژلاتین در تهیه مواد غذایی و به عنوان پایه ی ژله، بسیار از دسر ها و آب نبات ها این است که به عنوان چسب طبیعی و خوراکی عمل می کند. به همین دلیل مصرف ژلاتین در بدن منجر به غضروف سازی و تشکیل بافت همبند می شود و به سلامت عمومی بدن کمک می کند.
شما در ژله و در انواع خورشت ها و آبگوشت که در آن ها از قلم استفاده می شود می توانید این ماده را به بدن خود برسانید. آبگوشت به همین دلیل برای برطرف کردن آلرژی های غذایی، مشکلات گوارشی، سندروم روده تحریک پذیر، اختلالات خود ایمنی و … مفید است.
ژلاتین آمینو اسید هایی مانند گلیسین را ایجاد می کند که سبب پوشش دهی روده و کاهش التهاب می شوند. گلیسین از سوی پزشکان برای بهبود مشکلات گوارشی، مفاصل، قلب و عروق، مغز و سلامت پوست تجویز می شود.
فواید ژلاتین عبارتند از:
بهبود سلامت دستگاه گوارش و هضم
ژلاتین به عنوان پوششی برای روده و دستگاه گوارش مانع التهابات می شود. هم چنین ترشح اسید معده برای هضم مناسب و جذب مواد مغذی را بهتر می کند. گلیسین موجود در آن برای ترکیب مخاطی درون معده ضروری است و بین آنزیم های گوارشی و اسید معده برای هضم تعادل بر قرار می کند. در صورت نبود آنزیم و اسید معده ی کافی مشکلات گوارشی، رفلاکس، نفخ، سوء هاضمه و هم چنین کم خونی و سوء جذب اتفاق می افتد. افراد سالمند اغلب مشکلات گوارشی بیشتری را تجربه می کنند و این ماده برای ان ها مفید خواهد بود. ژلاتین هم چنین جذب آب و مایعات را بیشتر می کند و از یبوست نیز جلوگیری می کند.
حفاظت از مفاصل و کاهش درد مفاصل
کلاژن وژلاتین هر دو در کاهش عوارض آرتروز و روماتیسم نتایج رضایت بخشی را نشان داده اند. آرتروز که در افراد مسن بسیار شایع است منجر به ایجاد درد شدید در مفاصل می شود. با روند پیری، خشکی بدن، درد و محدودیت های حرکتی بیشتر می شود و کلازن های طبیعی بدن شروع به فروپاشی می کنند. مصرف این دو ماده به کاهش درد و متوقف شدن روند بیماری بسیار کمک می کند و عملکرد مفاصل را بهبود می دهد.
تحقیقات نشان می دهند که مکمل های حاوی ژلاتین برای افراد مبتلا به آرتروز، درد مفاصل، مشکلات استخوانی مثل پوکی استخوان و آسیب ها و جراحات مرتبط با ورزش مفید بوده است. در آزمایش های بالینی ثابت شده است که مصرف 2 گرم ژلاتین به طور روزانه التهاب کمتر، درد کمتر در مفاصل، عضلات قوی تر، توانایی ورزش بیشتر را در پی داشته است.
بهبود کیفیت خواب
طبق تحقیقات، مصرف 3 گرم ژلاتین قبل از خواب در افرادی که با مشکلات خواب رو به رو بوده اند، منجر به به داشتن خوابی با کیفیت و عمیق می شود. در این زمینه نیز گلیسین نقض دارد و می تواند خواص داروهای خواب را برای بدن شبیه سازی کند.
بهبود خلق و خو و عملکرد شناختی
آمینو اسید گلیسین نوعی بازدارنده ی عصبی است به این معنی که شبیه داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی عمل می کند و تنها عوارض جانبی و مضرات آن ها را ندارد. برخی از آمینو اسید ها نیز به کاهش هورمون های استرس نظیر نوراپی نفرین کمک می کنند و هورمون های شادی مانند GABA را بیشتر می کنند.
حدود نیم از سیناپس های بازدارنده در ستون فقرات از گلیسین استفاده می کنند و تحقیقات نشان می دهند در صورتی که گلیسین به شیوه ای درست سوخت و ساز نشود عامل بسیاری از مشکلات و بیماری ها مانند مشکلات رشد، بی حالی، تشنج و عقب ماندگی ذهنی می شود.
بهبود سلامت پوست
مصرف ژلاتین که نوعی کلاژن است به طور مستقیم بر علائم پیری و چروک های روی پوست اثر مثبت می گذارد. این ماده برای روند نوسازی سلول های پوستی مهم است و می تواند اثرات نامطلوب پرتو های فرابنفش خورشید بر پوست را کم کند. در نتیجه آسیب های رادیکال های آزاد به پوست را که به طور بالقوه عامل اییجاد سرطان پوست هستند دفع می کند. همچنین از شلی و افتادگی پوست با افزایش سن نیز می تواند جلوگیری کند.
با افزایش سن می توان مصرف کلاژن را نیز افزایش داد تا آثار پیری و اثرات نامطلوب محیطی سریع تر درمان شوند همچنین برای سلامت مو، ناخن و دندان های قوی نیز به کلاژن نیاز است.
حفظ سلامت قلب
خوردن گوشت از قبیل گوشت مرغ، گاو، بوقلمون، و حتی تخم مرغ نوعی اسید آمینه به نام متیونین رادر بدن زیاد می کند. متیونین نقض های مفیدی در بدن دارد اما مقدار بیش از حد آن منجر به افزایش مشکلات قلبی و سایر بیماری ها می شود زیرا میزان هوموسیستئین را در خون بیشتر می کند. سطح بالای هومو سیستئین باعث افزایش سطح التهاب و بیماری های قلبی عروقی، سکته مغزی، استخوان های ضعیف و عملکرد شناختی می شود. البته این مطلب به معنی حذف محصولات حیوانی نیست بلکه باید با برقراری تعادل در رژیم غذایی و مصرف ژلاتین و افزایش آمینو اسید های مفید، سطح هموسیستئین را متعادل کرد.
استخوان های قوی
استخوان های بدن انسان برای حفظ قدرت و تراکم خود به مواد مغذی نیاز دارند. ژلاتین در کنار پروتئین کلسیم، منیزیم، فسفر، سیلیکون و گوگرد دارد که به تشکیل استخوان، جلوگیری از شکستکی و تحلیل استخوان ها کمک می کند. محققان معتقند که ژلاتین مانند دارویی سالم برای آرتروز و پوکی استخوان است و حتی برای اختلالات مزمن نیز مفید است.
ایجاد احساس سیری
گرچه اثبات نشده است که ژلاتین بتواند به کاهش وزن کمکی بکند، این ماده می تواند هورمون های اشتها را کنترل کرده و احساس سیری به شما بدهند.
تفاوت کلاژن و ژلاتین
ژلاتین در واقع نوعی کلاژن آبکافت شده است و این یعنی بخشی از کلاژن شکسته شده و به این شکل در می آید. کلاژن حدود یک چهارم بافت های بدن ما و حیوانات را تشکیل می دهد. کلاژن سازنده ی اصلی پوست سالم، عضلات، تاندون ها، مفاصل، استخوان ها و دیگر بافت ها در انسان و حیوان است. بنابر این جای تعجب نیست که عدم مصرف آن در سنین بالا مشکلات زیادی را برای بدن در پی داشته باشد. در بدن انسان پروتئین هضم و جذب می شود و برای سنتز کلاژن به قسمت های مختلف بدن رسانده می شود.
آمینو اسید های منحصر به فرد ژلاتین
ژلاتین پس از به دست آمدن از کلاژن حدود 98 تا 99 درصد (وزن خشک) از پروتئین تشکیل شده است. آمینو اسید های گلیسین و پرولین در بدن نیز ساخته می شوند. ترکیب آمینو اسید ها در ژلاتین به شرح زیر است:
گلیسین 21 درصد
پرولین 12 درصد
هیدروکسی پرولین 12 درصد
گلوتامیک اسید 10 درصد
آلانین 9 درصد
آرژنین 8 درصد
آسپارتیک اسید 6 درصد
لیزین 4 درصد
گلیسین یکی از ارزشمند ترین آمینو اسید های موجود در این ماده ی مغذی است. گلیسین به طور طبیعی توانایی سم زدایی مواد شیمیایی و فلزات سنگینی که از سموم دفع آفات و مصرف میوه ها وارد بدن می شوند را دارد. همچنین در تولید ماده ای به نام گلوتاتیون که پاک کننده ی کبد است نقش دارد و باعث تصفیه خون می شود و مواد مضر را از بدن پاک می کند.
آمینو اسید پرولین نیز که بخش زیادی از ژلاتین را تشکیل می دهد دارای مزایای زیر است:
در کنار گلیسین به تشکیل کلاژن و بافت همبند کمک می کند.
به گوارش انواع دیگر پروتئین در بدن کمک می کند.
به تشکیل سلول های جدید کمک می کند
تشکیل دهنده ی بافت نرمال عضله است
از سیستم گوارش محافظت می کند
مانع از کاهش توده ی عضلانی در ورزشکاران و دونده ها می شود.
چرا به ژلاتین نیاز داریم؟
برای اکثر مردم مصرف ژلاتین ضروری است. رژیم های غذایی سنتی در قدیم حاوی مقدار زیادی از این ماده بودند اما امروزه غذاهای فست فود و ….جایگزین آن ها شده اند. به همین دلیل بهتر است افراد به دنبال مکمل های ژلاتین باشند. به ویژه زمانی که افراد مسن دچار دردها و آسیب های مفصلی، عضلانی و استخوانی هستند.
رژیم گیاه خواری رژیم های غذایی مقدار ژلاتین بسیار محدودی دارد و گیاهخواران عموماً با کمبود اسید آمینه های ضروری برای بدن مواجه هستند زیرا مواد لبنی و تخم مرغ نیز مصرف نمی کنند.
چگونه ژلاتین را به رژیم غذایی خود بیفزاییم؟
یکی از بهترین راه ها استفاده از غذاهای خورشتی و آبگوشت و سوپی است که در پخت آن استخوان نیز استفاده شود. با این راه ساده می توانید نیاز روزانه ی بدن خود را تأمین کنید. از طرفی این امر برای سبک زندگی امروز، ذائقه ی افراد امروزی و برای همگان امکان پذیر نیست. به همین دلیل می توانید از پودر ژلاتین به نحو های مختلفی در برنامه ی غذایی خود بگنجانید. ژلاتین به صورت ورقی، پودری و همچنین به صورت ژله های آماده طعم دار در بازار به فروش می رسد.
علاوه بر این از ژلاتین برای غلیظ شدن سوپ یا آش می توانید استفاده کنید. کمی از آن را در الویه بریزید تا الویه ی شما به شکل قالبی و زیبا در بیاید. انواع و اقسام دسر های حاوی ژلاتین را نیز می توانید درست کنید و با ترفند های مختلف آن را به سبد غذایی خانواده بیفزایید.
دقت کنید که با حذف استخوان و تاندون ها در پخت خورشت ها عملاً منابع ژلاتین را از غذای خود حذف می کنید.
شما حتی می توانید قلم گاو را به طور جداگانه بجوشانید و از عصاره ی آن در غذا ها استفاده کنید.
نظر بدهید