گیاه گوشتخوار، گیاه گلدار مهاجمی است که حیوانات را می کشد تا از بدن آن ها تغذیه کند. طعمه ی این گیاهان معمولاً حشرات، عنکبوت ها، بی مهرگان کوچک خاکی و حتی مهره داران کوچک مثل موش و مارمولک است. این گیاهان برگ های خاصی دارند که به عنوان تله عمل می کند و معمولا برای جانوران دیگر ظاهری فریبنده دارند. اکثر گیاهان گوشتخوار بدون شکار طعمه نیز رشد می‌کند. اما، با وجود غذای اصلی رشد بسیار سریع تری خواهند داشت. چند ویژگی در این گیاهان وجود دارد که آن ها را از گیاهان دیگر متمایز می کند:

• شکار را به دام می اندازد و آن را می کشد
• ساز و کاری برای هضم طعمه دارد
• از مواد مغذی جذب شده از طعمه سود می برد

هر گیاهی که حشرات را به دام می اندازد، گوشتخوار نیست

بعضی از گیاهان وجود دارند که حشرات را به دام می اندازند تا گرده افشانی خود را تاثیر کنند و اگر حشره درون گل آن ها بمیرد به نفع گیاه نیست. از طرفی گیاه گوشتخوار هرگز از گل ‌های خود به عنوان تله استفاده نمی کند و قسمت مجزایی برای شکار جانوران دارد. با این وجود گونه های مختلفی از گیاهان گوشتخوار تاکنون شناخته شده اند که تا 600 گونه می رسد. در این مقاله می خواهیم با بعضی از این گیاهان که در دنیا شهرت بیشتری دارند آشنا شویم.

یک گیاه جالب و منحصر به فرد برای آپارتمان

اگر به دنبال یک گیاه جالب و منحصر به فرد برای پرورش دادن در محیط آپارتمان هستید، هیچ گیاهی جذاب تر از یک گیاه گوشتخوار نخواهد بود. اکثر این گیاهان بومی مناطقی هستند که خاکی بسیار ضعیف دارند و نمی توانند مواد مغذی مورد نیاز خود را از خاک به خوبی دریافت کنند. به همین دلیل است که نیاز به هضم مواد حیوانی یا حشرات دارند. این گیاهان با ظاهری جذاب و فریبنده و همچنین با داشتن رنگ های روشن و شهد های شیرین، حشرات را جذب می کند تا از مواد مغذی آن استفاده کنند. البته باید روش پرورش و زنده نگهداشتن این گیاهان را یاد بگیرید.

چالش گیاهان گوشتخوار در آپارتمان

گیاه گوشتخوار به خوبی می‌ تواند درون آپارتمان زنده بماند. اما چالش ‌برانگیز تر از گیاهان آپارتمانی معمولی خواهد بود. اول از همه باید بدانید که این گیاهان در محیط های مرطوب رشد می کنند و خاک کم کیفیت را دوست دارند. کود دادن و غنی کردن خاک می تواند آن ها را از بین ببرد.

• ترکیبی از ماسه و پیت ماس با پی هاش اسیدی خاک مناسب برای این گیاهان است
• زهکشی گلدان مناسب باشد. اما رطوبت آن حفظ شود. حتی در تراریوم نیز رشد می کنند
• نور کافی به آن ها برسند. اما غیر مستقیم باشد. باید از گرم شدن بیش از حد آن ها جلوگیری کنید

نحوه شکار طعمه

حسن نگه داشتن این گیاهان درون آپارتمان نسبت به دیگر گیاهان آپارتمانی این است که می تواند حشرات موذی را از خانه ی شما بزدایند. نحوه ی شکار طعمه برای این گیاهان به این صورت است که وقتی حشره روی برگ های آن ها بشیند، برگ هایشان را به طور ناگهانی می بندند و معمولاً تیغه هایی دارند که در بدن حشره فرو می رود. جالب است که بدانید این گیاهان باهوش در برابر جسم بی جان روی برگ هایشان واکنشی نشان می دهند و تنها روی موجودات زنده بسته می شوند.

ونوس حشره خوار

اگر به دنبال گیاهی هستید که راحت تر رشد می کند، ونوس حشره خوار گزینه ی بسیار مناسبی است. البته ونوس فلای ترپ نیز چالش ‌های خاص خود را دارد و باید برای سالم ماندن و رشد مناسب شرایط خواب زمستانی هر ساله آن را فراهم کنید. این گیاهان نیاز دارند که در طی سال چند ماه به خواب زمستانی فرو بروند. اگر ونوس حشره خوار را درون خانه نگه دارید و اجازه ندهید به خواب زمستانی فرو برود، دو تا سه سال بیشتر از آن نخواهد کرد. این گیاه در دمای بین ۱ تا ۱۲ درجه سلسیوس را نیاز دارد تا به خواب زمستانی فرو می رود.

گیاه شبنم خورشیدی

این گیاه گوشتخوار حشرات تشنه را به خود جذب می کند. زیرا روی برگ های آن برجستگی های وجود دارد که شبیه شبنم یا قطرات باران هستند. اما در واقعیت این برجستگی‌ ها آب نیست و ماده ای چسبناک است که می تواند حشرات را به دام بیندازد. وقتی حشرات تشنه روی برگ های گیاه بنشیند که با این چسب روی برگ ها به دام می افتند و این گیاه می ‌تواند آن ها را با برگ های خود ببلعد. این گیاه خود به تنهایی ۱۹۴ گونه ی مختلف دارد و در بستر هایی با غذا های خشک رویش پیدا می کند. حذف مهره برای شبنم خورشیدی حدود 2 ساعت طول می کشد و سپس دوباره برگ های خود را باز می کند تا شکار بعدی طعمه ی آن شود.

ساراسینا یا کوزه ای آمریکای شمالی

گیاه کوزه ای آمریکای شمالی نوعی گیاه بومی سواحل شرقی آمریکاست که در ناحیه ی تگزاس می روید. برگ های این گیاه حالت قیفی شکل دارند که گویی روی آن در پوشش قرار دارد. این درپوش مانع از ورود آب باران به درون لوله ی برگ ها می شود. رنگ و بوی این گیاه برای حشرات فوق ‌العاده جذاب است و آن ها را به خود جذب می کند.  لبه های برگ های این گیاه دارای شیره ای شربت مانند هستند که برای حشرات دوست داشتنی است. به محض اینکه حشرات روی لبه ی لوله ی برگ ها قرار بگیرند و با استفاده از شربت شیر مانند ان گیاه حالت تخدیر و گیجی پیدا می کند و درون لوله می افتد و در آنجا توسط گیاه هضم می شوند.

گیاه کوزه ای مناطق گرمسیری

از این گیاه نیز گونه های بسیار متنوعی وجود دارد که یکی از بزرگ ترین انواع گیاهان حشره خوار نیز محسوب می شوند. در گویش عامیانه به آن ها فنجان میمون نیز گفته می شود. زیرا مشاهده شده است که میمون ها از آب باران جمع شده درون این لوله ها نوشیده اند. ارتفاع بعضی از گل های آن به حدود ۶۰ سانتی متر می رسد و این گیاه قادر است بعضی از پستانداران کوچک مثل موش ها و مارمولک ها را نیز به دام بیندازد و از آن ها تغذیه کند. یک جانور یا حشره به محض ورود به دریچه ی لوله ها نمی تواند دیگر از آن بیرون بیاید و در دام گیاه افتاده است. این گونه از گوشتخوار ها بیشتر در اطراف مرداب ها و لجنزار ها می روید و ساقه های بلندی دارد.

سوسن کبرا

یکی از گیاهان حشره خوار بومی شمال کالیفرنیا، کوزه ‌ای کالیفرنیا یا سوسن کبرا است. برگ های آن به صورت حباب مانند هستند و نور از آن ها عبور می کند.  در صورتی که حشرات فکر می کنند در حال فرار از لبه گیاه هستند و به خاطر وجود نور به سمت جلو پیش می روند در واقع دارند بیشتر به درون حفره گیاه وارد می شوند و به دام می ‌افتند. همانند گیاهان حشره خوار دیگر وقتی که حشره به طور کامل درون برگ ها گیر افتاد، شیره ی گیاه روی آن ریخته می شود تا کار هضم قسمت های نرم حشره را انجام دهد و قسمت های سخت حشرات در آنجا تجمع پیدا می کنند و سپس دفع می شوند.

آسیاب آبی

یکی از گوشت خواران جذابی که در آب زندگی می کند و ریشه هم ندارد، آسیاب آبی است. این گیاه به شکل ساقه های شناور درون آب قرار دارد. مهره داران کوچکی که درون آب زندگی می کنند به دام این گیاه می افتند. تله های این گیاه درست مثل ونوس حشره خواب زیر آب عمل می کند و موجودات ریز را درون خود به دام می اندازد و سپس شروع به هضم آن ها می کند. چیز جالبی که در مورد گوشتخواران آبزی وجود دارد این است که تله های آن ها در کمتر از ثانیه باز و بسته می شوند و مانند گیاهان خشکی، کند و آهسته نیستند. گوشتخواران آبزی با وجود تغذیه ای که از حشرات می کنند دیگر نیازی به داشتن ریشه و جذب مواد مغذی از خاک ندارند و در آب شناورند.

گیاه سفالوتوس

سفالوتوس نیز شباهت زیادی به گیاهان کوزه ای دارد و در واقع دارای برگ های کیسه مانندی است که محل حبس حشرات هستند. این گیاه بومی جنوب استرالیا است و رنگ برگ های مانند آن سبز و سرخ و سفید است. برگ های این گیاه همیشه از شیره های گیاه به صورت نیمه پر هستند و در اطراف مرداب ها و باتلاق ها و شکاف سنگ ها می روید. به محض اینکه حشرات وارد برگ های کیسه مانند گیاه شوند دیگر امکان خروج ندارند. زائده ی درپوش مانند بالای کیسه ی برگ وجود دارد که از نفوذ باران و رقیق کردن شیره ی گیاه جلوگیری می کند.

باترورت butterwort

این نوع از گیاهان حشره خوار روی شکاف سنگ ها رویش می کند. گل های زیبا و دلربایی در ماه های آخر بهار می دهد و برگ های آن حالت چرب و کره ای دارند به همین دلیل به آن گیاه کره ای نیز می گویند. از غده های روی برگ های این گیاه دو نوع ماده ترشح می شود که یکی کره ای و چسبناک است و حشرات را به دام می اندازد. دیگری شیره ای برای هضم و جذب حشره به دام افتاده است. شیره ای که از هر دو غده ی گیاه آزاد می‌شود، جذب کننده ی حشرات است و آن ها را به سوی گیاه می کشاند.

گل رنگین کمان

این گیاه فوق العاده زیباست و گل های دلربایی دارد و نام گوشتخوار تا حدی برازنده ی آن نیست! زیرا خیلی لطیف تر به نظر می رسد. این گونه، از گونه های بیابانی گوشتخوار محسوب می‌شود. البته گونه ی آبزی هم دارد. ساقه های این گیاه مواد چسبنده ای دارند که حشرات را روی خود به تله می اندازند و ساقه ها همان طور به صورت ایستاده حشرات را هضم و جذب می کند.  این گیاه برگی که که روی حشره بسته شود یا تونلی که حشرات را درون خود گیر بیندازد، ندارد. جالب است که گیاهان گوشتخوار از گل های خود برای به دام انداختن حشرات استفاده نمی کنند. بلکه از ساقه و برگ ها استفاده می کنند. زیرا گل ها در تمام فصول سال وجود ندارند.

گل بدبو یا گل جسد

این گیاه معروف است به اینکه تاکنون توانسته است انسان را بخورد! زیرا ابعاد این گیاه می تواند به ارتفاع بیش از ۲ متر تا حدود ۳ متر برسد. البته تا به حال کسی با چشم خود ندیده است که گل جسد بتواند انسان را ببلعد. بوی این گیاه برای انسان بسیار بد است و بویی شبیه جسد متعفن مرده می دهد. اما خوب برای حشرات و جانوران بوی جذابی است که باعث می‌شود به سمت این گیاه جذب شوند و به دام آن بیفتند. رشد خیلی سریع و زیاد این گیاه نشان داده است که می ‌تواند حتی در یک روز تا حدود ۱۰ سانتیمتر رشد کند.

بروچینیا

گیاهی گوشتخوار از خانواده ی آناناس ها که حفره های مرگبار در راستای ساقه های خود دارد. گفته می شود که این گیاه قابلیت انعکاس نور فرا بنفش را دارد که سبب جذب حشرات می شود و آن ها را به دام می اندازد. ساز و کار تمام گیاهان گوشتخوار اینگونه است که حشرات به محض قرار گیری بر لبه تله به دام می‌افتند و دیگر راه فراری ندارند و گیاه آن ها را هضم خواهد کرد.

بلدرورت شناور Bladderword

برکه ها، مرداب ها و نهر هایی که جریان آب آهسته دارند، میزبان این گیاه هستند. ریشه ندارد و همانطور که از نامش پیداست روی آب شناور است. شاخه های این گیاه تا ۹۰ سانتیمتر و یا حتی بلندتر از آن رشد می کند. ساقه های پر برگی دارد. گل زرد رنگ آن شبیه گل میمون است و برگ هایی شناور روی آب، دارای کیسه هایی هستند که دارای ورودی یک طرفه است. وقتی حشرات آبزی برگ های این گیاه را لمس کنند در تله های آن باز می شود و مانند یک جاروبرقی حشره را به درون خود می مکد. این گیاه گوشتخوار آبزی نیز مانند دیگر گیاهان گوشتخوار آبزی سرعت بسیار بالایی دارد و در کسری از ثانیه می تواند حشره را ببلعد. یک تا دو ساعت زمان لازم است تا طعمه ی خود را هضم کند و آماده ی شکار طعمه ی جدید شود.