خشکی پوست چیست ؟ علائم، عوامل ایجاد کننده، تشخیص و درمان

خشکی پوست چیست؟

خشکی پوست یک وضعیت پوستی رایج است که با کم شدن آب در لایه ی سطحی پوست اتفاق می افتد. خشکی پوست در زنان و مردان به طور یکسان رخ می دهد و در افراد مسن بیشتر دیده می شود. پوست افراد مسن به مقدار زیادی روغن های طبیعی خود را از دست داده است. نواحی بازو ها، دست ها و پا ها بیشتر دچار خشکی می شوند. خشک شدن پوست معمولاً تحت تأثیر رطویت هوای محیط است و به نام علمی زرودرم شناخته می شود.

خشکی پوست ممکن است وضعیتی زود گذر باشد که چند روز یا چند هفته پوست را درگیر کند. برای برخی از افراد نیز ممکن است طولانی و ماندگار و آزار دهنده شود. خشک شدن پوست منجر به سفتی، کش آمدن و خارش روی سطح پوست می شود. در صورتی که فردی خود دچار مشکل خشکی پوست شود، خشکی آب و هوا نیز وضعیت او را تشدید خواهد کرد. برای مثال هوای سرد و خشک زمستان برای بسیاری از افراد خشکی پوست را به دنبال دارد. همچنین افرادی که مدام مجبور به شستشوی دست های خود هستند و یا داروهای خاصی مصرف می کنند نیز در معرض خشک شدن پوست هستند.

لایه ی خارجی پوست یا اپیدرم به طور طبیعی از چربی و پروتئین تشکیل شده است. چربی مموجود در اپیدرم مانع از دست دادن آب از پوست می شود. زمانی که چربی پوست به هر دلیلی از بین برود، پوست حفاظ خود را از دست می دهد و به راحتی رطوبت آن تبخیر می شود. در نهایت پوست خشک و حساس نسبت به آسیب ها می شود. خشکی پوست ممکن است بی علامت باشد و یا پوسته پوسته هایی با چشم قابل رویت باشند و در صورت ایجاد خارش و التهاب، قرمزی ایجاد می کند.

اقدامات پیشگیرانه و درمانی ساده ای برای رهایی از خشکی پوست وجود دارند. در قدم اول فرد باید از مواد شوینده ی قوی دوری کندو در گام بعدی به طور منظم از ترمیم کننده ها و مرطوب کننده ها کمک بگیرد. خشکی پوست در صورتی که درمان نشود می تواند منجر به اگزمای حاد پوستی، عفونت باکتریایی ثانویه، سلولیت و تغییر رنگ پوست شود.

علت خشکی پوست چیست ؟

دلیل منحصر به فردی برای خشکی پوست وجود ندارد. علل خشک شدن پوست را به دودسته عوامل خارجی و داخلی طبقه بندی می کنند. عوامل خارجی معمولاً شایعترین علل خشک شدن پوست هستند و البته درمان ساده تری نیز دارند. این عوامل شامل سردی هوا و کم بودن رطوبت آن به خصوص در زمستان و هنگام روشن شدن بخاری ها، مواد شیمیایی و دارو های خاص است. شستشوی بیش از حد پوست با مواد شوینده ی قوی، استفاده از مواد ضد عفونی کننده و الکل به طور مداوم و استحمام بیش از اندازه به دلیل از بین بردن چربی پوست از جمله عوامل خارجی هستند. عوامل داخلی عبارتند از سلامت کلی، سن، ژنتیک و سابقه ی خانوادگی، اگزما، پسوریازیس و سوء تغذیه. به ویژه افراد مبتلا به بیماری های تیروئید بیشتر مستعد خشکی پوست هستند.

استفاده ی نادرست از مرطوب کننده ها ممکن است ضمن عدم مداوای خشکب، سبب بدتر شدن آن نیز بشود. گاهی لباس های نامناسب برای مثال الیاف مصنوعی یا پشم نیز سبب تحریک پوست شده و خشکی آن را بدتر می کنند.

برخی از داروها برای مثال داروهای تجویز شده برای فشار خون، کلسترول بالا، آلرژی و آکنه ممکن است مسبب خشکی پوست در افراد باشند.

علائم و نشانه های خشکی پوست چیست؟

یکی از مهمترین علائم خشکی پوست خارش است. افرادی که دچار خشک شدگی پوست هستند اغلب نواحی قرمز، خشن و خشک را روی پوست خود مشاهده می کنند. این نواحی معمولاً با خارش همراه هستند. با شدید شدن خشکی، ترک خوردگی نیز روی پوست ایجاد می شود.

احساس خارش و خاراندن پوست وضعیت پوست را بد تر می کند و ممکن است منجر به ایجاد زخم نیز بشود. زیرا احتمال این وجود دارد که فرد در زمان خواب و به طور نا آگاهانه سبب خراش روی پوست خود شود.

خارش زیاد پوست منجر به چرمی شدن و پینه بستن پوست و ایجاد ظاهری نا خوشایند می شود که به سختی نیز درمان می شوند.

خشکی پوست چگونه تشخیص داده می شود؟

به طور کلی پزشکان به راحتی می توانند پوست خشک را تشخیص دهند. پزشک با بررسی سن و سوابق بیمار و یا انجام آزمایش هایی برای اطمینان از عدم وجود بیماری های حاد پوستی آن را تشخیص می دهد. مراجعه بیماران مبتلا به خشکی پوست در فصل های سرد بیشتر است. زیرا در فصول سرد خشکی پوست بیشتر با خارش همراه است و برای افراد آزار دهنده است.

آیا ژنتیک در خشکی پوست نقش دارد؟

برخی بیماری های ژنتیکی خشک شدگی پوست وجود دارند که منجر به پوسته پوسته شدن پوست می شوند و کاملاً جنبه ی وراثتی دارند و در افراد یکی خانواده دیده می شود.

چه شرایط پزشکی سبب خشک شدن پوست می شود؟

برخی از تغییرات فیزیولوژیک و شرایط پزشکی افراد منجر به خشک شدن پوست می شود. پیری، تغییرات هورمونی، یائسگی در برخی از موارد کم کاری تیروئید، دیابت یا برای مثال کمبود ویتامین آ به دلیل سوء تغذیه همگی از عوامل خشک شدن پوست هستند.

درمان خشکی پوست چگونه انجام می شود؟

بهترین و در دسترس ترین روش برای درمان خشکی پوست بازگرداندن چربی و آب از دست رفته به کمک لوسیون ها، مرطوب کننده و کرم هایی است که مانع از تبخیر بیشتر آب می شوند. در این بین فرد باید به دنبال حل عوامل داخلی یا خارجی مسبب خشکی باشد و آب کافی در طی روز بنوشد.

در موارد شدید از داروهای استروئیدی استفاده می شود و برای ممانعت از خارش حا نیز از داروهای آنتی هیستامین کمک می گیرند تا خارش سبب ایجاد زخم در پوست نشود.

عوارض احتمال خشکی پوست چیست ؟

یکی از عوارضی که ممکن است در ادامه با عدم درمان به موقع خشک شدگی پوست رخ دهد، عفونت باکتریایی ثانویه است. عفونت ممکن است خفیف باشد و خود به خود با مقابله ی به موقع سیستم ایمنی بدن رفع شود و یا اینکه شدید بوده و نیازمند درمان آنتی بیوتیکی باشد. خارش شدیدی که در اثر خشک شدگی پوست ایجاد می شود چرخه ی منفی ای را ایجاد می کند به طوریکه با اولین احساس خارش و ایجاد خراشیدگی روی پوست خارش بدتر می شود و این چرخه ادامه پیدا می کند تا جایی که زخم حاد روی پوست ایجاد شود. با خارش پوست منطقه ی دچار خشک شدگی ضخیم می شود و درمان آن دشوار خواهد شد.

درمان های خانگی برای خشکی پوست چیست؟

پوست خشک بیش از هر کاری نیاز به احتیاط و مراقبت دارد. برای مثال باید هنگام شستشو از صابون های ملایم و مواد شوینده ی حاوی نرم کننده استفاده شود. استفاده ی منظم از مرطوب کننده ها برای حفظ رطوبت پوست افراد حساس ضوری است. در مناطق خشک آب و هوایی استفاده از بخور برای افزایش رطوبت خانگی و نگهداری گل و گیاه می تواند تأثیر مثبتی داشته باشد. افراد دارای پوست حساس برای پاک کردن آرایش به هیچ وجه نباید از مواد پاک کننده ی قوی استفاده کنند. این افراد باید از قرار گرفتن در معرض بخارات حلال های شیمیایی به ویژه در محیط کار اجتناب کنند. استفاده از لباس های دارای بافت نرم و جنس نخی تأثیر خوبی برای جلوگیری و بهبود خشکی پوست دارد و از بدتر شدن آن نیز ممانعت می کند. استفاده از مواد غذایی دارای ویتامین زیاد مانند سبزیجات به ویژه سبزیجات برگ سبز برای بهبود شرایط پوستی افراد بسیار توصیه می شود.