بیماری پارکینسون چیست
بیماری پارکینسون بیماری نسبتاً شناخته شده ای است که با افزایش سن و ایجاد اختلال در سلول های مغزی که بر حرکت اثر می گذارند، ایجاد می شود. لرزش دست یا پا از اولین علائم این بیماری است.
بیماری پارکینسون از چه سنی است؟
اکثر مبتلایان پارکینسون پس از سن 60 سالگی به این بیماری دچار شده اند. مردان حدود یک و نیم برابر زنان احتمال ابتلا به پارکینسون را دارند. این بیماری به آرامی شروع می شود و پس از گذشت چند سال پیشرفت می کند. هر چه سن کمتر باشد، پیشرفت بیماری سریعتر خواهد بود.
علائم اولیه بیماری پارکینسون
سه نشانه ی کلیدی در شروع بیماری پارکینسون وجود دارد. لرزش (به خصوص در یک سمت بدن)، سفتی و مقاومت حرکتی برای کسی که تلاش می کند تحرک داشته باشد و کندی حرکت. اما علایم غیرحرکتی نیز در این بیماری مشاهده می شود.
لرزش بدن
لرزش قسمتی از بدن مثل انگشت، دست یا پا در زمان استراحت (نه انجام کار) در حدود 70% از بیماران پارکینسون رخ می دهد. این نوع لرزش سریع است.
کندی حرکت
فردمبتلا به پارکینسون در نشستن و برخاستن دچار مشکل می شود و هنگام حرکت به طور غیر ارادی دچار کندی یا توقف خواهد شد.
اختلال تعادل
پیشرفت بیماری پارکینسون خمیدگی، افتادگی شانه ها، کشیده شدن پا روی زمین را ایجاد می کند. چنین مشکلاتی تعادل فرد را بر هم زده و سبب زمین خوردگی می شوند.
سفتی بدن
تنش در عضلات آزاد نمی شود و ایجاد درد می کند. یکی از علائم پارکینسون آنست که یک دست حین راه رفتن به جلو یا عقب حرکت نکند.
علائم غیر حرکتی پارکینسون
موارد زیر علائمی هستند که بیمار مبتلا به پارکینسون با پیشرفت بیماری تجربه می کند. البته هر بیماری درگیر تمامی این علائم نمی شود.
لرزش دو طرفه
مشکلات خواب و خستگی
پوست چرب و شوره سر
تغییرات گفتاری ( صدای نازک و اشکال در ادای کلمات)
یبوست
مشکل بلع
تغییرات ذهنی (از دست دادن حافظه، گیج شدن)
پارکینسون چگونه تشخیص داده می شود
تشخیص بیماری پارکینسون بر عهده ی پزشک مغز و اعصاب است. علائم پارکینسون گاهی با علائم تومور یا سکته مغزی شباهت دارد. آزمایش های سی تی اسکن و ام آر آی برای کمک به تشخیص این بیماری و تمیز آن از سایر بیماری های مغزی به کار گرفته می شوند. اما تنها آزمایش قطعی برای تشخیص پارکینسون، نمونه برداری از بافت مغز است.
لرزش های معمولی و پارکینسون
لرزش های معمولی متداول ممکن است گاهی با پارکینسون اشتباه گرفته شوند. لرزش های معمولی بر خلاف پارکینسون به طور قرینه در بدن رخ می دهند و هنگام استفاده از عضوی دچار لرزش تشدید می شوند. در صورتیکه پارکینسون در حال سکون نیز لرزش ایجاد می کند. هر کدام از لرزش ها به نوع خاصی از دارو ها پاسخ می دهند. بیماری پارکینسون معمولا در افراد خانواده همه گیر نیست اما لرزش های دیگر را می توان در بیشتر اعضای خانواده مشاهده کرد.
چه کسانی به پارکینسون مبتلا می شوند
همانطور که قبلاً ذکر شد، مردان یک و نیم برابر بیشتر از زنان به این بیماری دچار می شوند. گرچه اکثریت بیماران مبتلا به پارکینسون سنی بالای 60 سال دارند، حدود 2 تا 4 درصد در سنین کمتر دچار می شوند. پارکینسون بیماری نادری نیست و اما احتمال ابتلا به آن نیز بسیار نیست.
عوامل موثر در بیماری پارکینسون
با مرگ سلول ها در جسم سیاه ، قسمتی از ساقه مغز که کنترل حرکت را بر عهده دارد، تولید دوپامین کاهش یافته و سپس متوقف می شود. دوپامین به سلول های عصبی کمک می کند تا پیام های حرکتی را منتقل کنند. بدون دوپامین بدن در مخابره پیام های حرکتی دچار اختلال شده و منجر به ابتلا به پارکینسون می شود. زیرا مغز هنگام حرکت پیامی دریافت نمی کند. متاسفانه علت مرگ سلول های مغزی که عامل اصلی ایجاد پارکینسون است هنوز به طور قطع مشخص نشده است. اما، محققان بر این باورند که ترکیبی از ژنتیک و عوامل محیطی عامل 90% از بیماری های پارکینسون موجود است.
سموم محیطی
عوامل محیطی مانند قرار گرفتن در معرض آفت کش ها، علف کش ها و سموم دیگر، به ویژه در صورتیکه فرد زمینه ی ژنتیکی نیز داشته باشد، خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را افزایش می دهد. آمار ها نشان می دهد افرادی که در مناطق روستایی زندگی می کنند، آب چاه می نوشند و معمولاً آب چاه در آن مناطق آلوده به سموم کشاورزی و کارخانه جات است. همچنین محققان عوارض جانبی برخی از دارو ها را نیز در ابتلا به پارکینسون موثر دانسته اند.
مراحل بیماری پارکینسون
پارکینسون معمولاً به آرامی پیشرفت می کند. شدت پیشرفت بیماری با شدت بروز علائم سنجیده می شود. این موارد به عنوان سر نخ به پزشکان کمک می کند تا درمان فرد را مدیریت کنند.
راه درمان پارکینسون
داروی levodopa یکی از موثر ترین درمان های دارویی برای کاهش علائم یا قطع موقتی علائم پارکینسون است. بافت مغزی این دارو را به دوپامین تبدیل می کند. اما، پس از گذشت زمان (حدود 6 سال) اثرگذاری دارو کم می شود و نیاز به تعویض دارو یا افزودن دوز آن وجود دارد. عوارض جانبی این دارو شامل تهوع، استفراغ، تغییرات ذهنی و حرکات غیر عادی است. مصرف طولانی مدت باعث بروز عوارض جانبی می شود. برای کاهش عوارض می توان دوز دارو را به مرور زمان افزود.
درمان پارکینسون با جراحی
یکی از درمان های پارکینسون جراحی برای تحریک مغز است. در این جراحی الکترود هایی در مغز مثلا در تالاموس کاشته می شوند. سپس پالس های الکتریکی تحریک کننده ی بافت مغز وارد می شود. درمان جراحی برای تمام بیماران مبتلا به پارکینسون توصیه نمی شود و لزوما علائم بیماری را متوقف نکرده و از پیشرفت بیماری جلوگیری نمی کند.
رژیم غذایی متعادل برای بیماری پارکینسون
همانند تمام بیماری ها داشتن رژیم غذایی مناسب برای بیمار مبتلا پارکینسون نیز لازم است. برخی از مشکلات پارکینسون مثل یبوست را می توان با افزایش مقدار فیبر در رژیم غذایی و افزایش مایعات درمان کرد، اثرات دارویی را با مصرف پروتئین کاهش داد. ویتامین ها و مواد معدنی نیز برای بدن بیمار لازم و ضروری هستند.
آیا علائم پارکینسون قابل پیشگیری است؟
در حال حاضر راهی برای پیشگیری از علائم پارکینسون وجود ندارد، گرچه درمان ها به کاهش علائم کمک می کنند. آمارها نشان می دهد افرادی که زیاد قهوه می نوشند یا سیگار می کشند کمتر به بیماری پارکینسون مبتلا می شوند گرچه این عادت ها آن ها دچار بیماری های دیگری خواهد کرد. محققان در 90% موارد عوامل محیطی و ژنتیک را در ایجاد بیماری دخیل می دانند. تحقیقات برای یافتن داروهایی برای محافظت سلول های تولید کننده ی دوپامین در مغز ادامه دارد.
پارکینسون و ورزش
تعدادی از تحقیقات نشان داده اند که ورزش نشانه های بیماری پارکینسون را کاهش داده و آن ها را به تأخیر می اندازد. کاهش لرزش، بهبود تعادل و هماهنگی عضلات از فواید ورزش هستند. 3 ساعت ورزش منظم در هفته زمینه ی کاهش علائم را فراهم می کند. ورزش هایی مثل یوگا تعادل را بهبود می دهد و همچنین ترد میل قدرت پاها را افزایش می دهد.
زندگی با بیماری پارکینسون
اضطراب و افسردگی از نشانه های پیشرفت پارکینسون است که بسیاری از بیماران آن را تجربه می کنند. وسایل زندگی بیمار مبتلا به پارکینسون باید به گونه ای باشد که از خظر زمین خوردن جلوگیری کند. میله ها و دستگیره هایی در جا های مختلف برای چنگ زدن بیمار تعبیه شود به خصوص در حمام. افرادی که از بیمار مبتلا به پارکینسون مراقبت می کنند باید به خوبی علائم و نشانه های پیشرفت بیماری را بدانند.
نظر بدهید