افسردگی پس از زایمان نوعی بیماری قابل درمانی است که حدود ۱۳% از زنان را پس از زایمان مبتلا می کند. و حالت های افسردگی بین زنان متفاوت است که با نوسانات خلق و خو همراه است. و از یک هفته تا یکسال پس از زایمان ممکن است طول بکشد. اما، رایج ترین زمان آن در سه ماه اول پس از زایمان است. تشخیص این نوع از افسردگی به دلیل تغییر حالات روحی و روانی مادر دشوار است. ضمن آنکه نوع دیگری از افسردگی کوتاه مدت پس از زایمان نیز به نام افسردگی کودک (baby blues) وجود دارد که 70% از مادران را درگیر می کند.
Baby Blues بیبی بلوز چیست؟
بیبی بلوز نوعی افسردگی کوتاه مدت است که مادر در چند روز اول پس از زایمان تجربه می کند. و ممکن است بین تا 2هفته طول بکشد. بعد از این بازه زمانی خود به خود، درمان شود. تحقیقات نشان می دهد که از هر 5 مادر، 4 مورد به بیبی بلوز مبتلا هستند. و مادر نباید از این حس خود خجالت زده باشد زیرا یک حس طبیعی است. به طور کلی افسردگی پس از زایمان از حالت افسردگی با بیبی بلوز متفاوت تر و شدیدتر است.
بارزترین نشانه های افسردگی بعد از زایمان
حالت افسردگی معمولا چند هفته بعد از زایمان ظاهر می شود. در برخی از شرایط در دوران بارداری یا بعد از آن بروز پیدا می کند. زودرنج شدن یا حساس شدن مادر پس از تولد کودک طبیعی است. به علت تغییرات هورمونی، کم خوابی و تطبیق با زندگی جدید پس از ورود کودک به خودی خود کار دشواری است. اما، اگر مادر احساس ناراحتی، دمدمی مزاجی، احساس گناه، یا نا امیدی را بیش از چند هفته تجربه کند، از نشانه های افسردگی پس از زایمان است. در برخی از زنان احساس لذت و هیجان داشتن فرزند از بین می رود و دیگر از چیزی لذت نمی برند. در ادامه به مهم ترین نشانه های افسردگی بعد از زایمان اشاره خواهیم کرد.
نداشتن خواب کافی
اگر به تازگی زایمان کردید و الگوی خواب تان تغییر کرده است. این موضوع کاملا طبیعی است. در صورتی که بی خوابی ها بیشتر و شدیدتر از حالت عادی باشند، نشانه افسردگی است. مادران حتی در زمانی که فرصت خوابیدن دارند، نمی توانند بخوابند. یا ممکن است بیش از حد طبیعی بخوابند. نداشتن خواب کافی افسردگی را تشدید می کند
بی اشتهایی
تغییر اشتها به صورت کم غذایی یا پرخوری یکی از علائم شایع افسردگی است. بعضی از افراد در زمان افسردگی به خوردن غذا تمایل بیشتری پیدا می کنند و برخی کمترخوردن غذای سالم و مغذی به خصوص در دوران شیردهی اهمیت زیادی برای مادر و کودک دارد. شیردهی ممکن است تا حدودی اشتهای مادر را زیادتر کند. اما اختلالات اشتهایی یکی از نشانه های افسردگی است.
اضطراب
احساس اضطراب بعد از زایمان شایع تر از افسردگی است. برخی تحقیقات نشان می دهد که 20 تا 25 درصد از مادران، اضطراب را تجربه می کنند. و ممکن است حس اضطراب در کنار افسردگی اتفاق بیفتد. احساس عصبی بودن، وحشت، (حملات پنیک)، استرس یا بی قراری از نشانه های اضطراب پس از زایمان است. برخی از زنان نکرانی شدید نسبت به فرزندشان حس می کنند. اگر این احساسات در رفتار طبیعی و عملکرد روزانه مادران اختلال ایجاد کند از علائم افسردگی پس از زایمان است.
تغییرات و نوسانات خلقی
نوسانات خلقی تا دو هفته پس از زایمان و ورود عضو جدید به خانواده طبیعی است. ممکن است مادر نوسانات شدید خلق و خو را تجربه کند. گاهی شاد باشد و در لحظه ای بعد شروع به گریه کند. اما، اگر این نوسانات خلقی بیش از دو هفته ادامه داشته باشد یا از زمان شروع مدام بدتر و بدتر شود نشانه ای از افسردگی پس از زایمان است. به طور کلی در کل نشانه های افسردگی تا دو هفته پس از زایمان می توانند طبیعی باشند اما در صورت امتداد آن ها بیش از دو هفته به یقین مربوط به افسردگی پس از زایمان هستند.
نادیده گرفتن لذت های قبلی
یکی از نشانه های افسردگی بعد از زایمان، نادیده گرفتن علایق شخصی است. اگر قبلا از تماشای فیلم های کمدی لذت می بردید یا رستوران رفتن با همسرتان یکی از برنامه های هفتگی شما بود. الان هیچ چیز شما را خوشحال نمی کند.
مهم ترین عامل افسردگی پس از زایمان می شوند؟
علت اصلی افسردگی پس از زایمان دقیقا مشخص نیست. افت شدید هورمون های استروژن و پروژسترون پس از زایمان ممکن است محرک این افسردگی باشد. بی خوابی های پس از تولد کودک نیز آن را تشدید می کند. برخی از زنان در مورد هویت خود و داشتن مسئولیت های جدید دچار تضاد روحی می شوند که خود عامل افسردگی است. در ادامه به بیماری جنون پس از زایمان اشاره خواهیم کرد.
تشخیص افسردگی پس از زایمان
مادرانی که نشانه های افسردگی را بیش از دو هفته تجربه می کنند باید حتما با پزشک مشورت کنند. و غربالگری افسردگی بعد از زایمان را انجام دهند. عواملی مانند اتفاقات استرس زا در زندگی، سابقه افسردگی و دارویی، به عنوان بخشی از پروسه تشخیص افسردگی پس از زایمان است. همچنین پزشک، نکات مشکوکی مانند بیماری تیروئید یا کمبود مواد مغذی در آزمایش خون را بررسی می کند تا به نتیجه برسد.
درمان افسردگی بعد از زایمان
برخی از زنان با گفتگو درمانی و به کاربردن راهکارهای پزشک معالج، با افسردگی مقابله می کنند اما در برخی از موارد به روش های درمانی دیگری نیاز است. در ادامه به رایج ترین روش های درمانی مقابله با افسردگی پس از زایمان شامل دارو درمانی، درمان های گروهی اشاره می کنیم.
داروهای ضد افسردگی
دارودرمانی رایج ترین راه درمان افسردگی بعد از زایمان است. داروهایی که برای درمان افسردگی تجویز می شوند تأثیر یک شبه ندارند و ممکن است عوارض جانبی نیز داشته باشند. . بی اشتهایی ممکن است یکی از عوارض جانبی داروهای ضد افسردگی باشد. بنابراین در انتخاب داروی ضد افسردگی دقت کنید. پیش از قبول مصرف یک دارو در مورد طول مدت مصرف و عوارض آن با پزشک خود صحبت کنید. درصورتی که کودک از شیر مادر تغذیه می کند، مصرف داروهای ضد افسردگی می تواند دردسر ساز شود. گرچه داروهای بی خطری نیز وجود دارند اما حتماً پیش از مصرف هر نوع دارو در مورد اثرات آن بر کودک مطمئن شوید.
هورمون درمانی
از آنجا که کاهش سطح هورمون های جنسی استروژن و پروژسترون عامل مهم افسردگی زنان بعد از زایمان است. بنابراین این جابه جایی هورمون به افسردگی زنان بعد از زایمان منجر می شود. بنابراین هورمون درمانی یک روش درمانی موثر برای درمان افسردگی بعد از زایمان است.
درمان طبیعی و خانگی
افسردگی بعد از زایمان یک بیماری جدی است و حتما باید تحت نظر پزشک معالج قرار بگیرید. اما بعضی روش های خانگی را مثل رژیم غذایی سالم، ورزش های آرامش بخش مثل یوگا، پیاده روی در طبیعت را نیز می توانید امتحان کنید.
مشاوره
با توجه به بررسی های انجام شده نوعی تکنیک درمان شناختی رفتاری به نام CBT نشانه های افسردگی بعد از زایمان را به طور قابل توجهی درمان می کند. ترکیب روش درمانی CBT با دارودرمانی مسیر درمان را سرعت می دهد.
عوارض افسردگی پس از زایمان
این نوع افسردگی باید سریعاً تشخیص داده شده و درمان شود. درگیری طولانی مدت مادر با این بیماری بر پیوند عاطفی مادر و کودک اثر می گذارد و رشد روانی کودک را دچار اختلال می کند. ممکن است کودک در بزرگسالی دچار مشکلاتی شود.
توصیه کاربردی برای پیشگیری از افسردگی بعد از زایمان
به طور کلی دوران بارداری و پس از آن پروسه بسیار مهمی است. و در این شرایط حتما باید تحت نظر یک پزشک متخصص قراب بگیرید. نکاتی مثل حمایت خانواده و دوستان، استراحت کافی، وقت گذرانی با مادران دیگر، استخدام پرستار بچه و به خصوص وقت گذراندن با خود از مواردی هستند که به درمان سریع تر افسردگی کمک خواهند کرد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
اگر علائم افسردگی بیش از دو هفته طول بکشد و علائم بدتر شوند. یا اینکه مادر در نگهداری کودک دچار مشکل شود یا افکاری مبنی بر صدمه زدن به خود یا کودک داشته باشد باید به دنبال درمان افسردگی باشید.
آیا افسردگی بعد از زایمان غیر طبیعی است؟
در این مقاله به نشانه ها و راه های درمان افسردگی پس از زایمان اشاره کردیم. افسردگی پس از زایمان برای مادر یک اتفاق طبیعی است ونباید از آن فرار کنید و یا بابت آن خجالت زده باشید. در صورتی که مدت زمان طولانی است که احساس افسردگی را تجربه می کنید و حس شادی و رضایت را ندارید حتما با یک پزشک مشورت کنید.
منبع: https://www.healthline.com/health/depression/postpartum-depression#treatment
نظر بدهید