چگونگی جلوگیری و درمان افکار خودکشی در ذهن افراد

30 مهر 1396

خودکشی

انزوای اجتماعی و احساس تنهایی شدید، حس گیر افتادن در زندگی و ناامیدی متداول ترین نشانه هایی هستند که ممکن است افکار فردی را به سوی خودکشی سوق دهند. در ایالات متحده آمریکا هر ساله چهل هزار نفر خودکشی می کنند و البته تلاش های ناموفقی برای خود کشی نیز وجود دارد که در این آمار جای نگرفته اند. اعضای خانواده، معلمان، درمانگران و بسیاری افراد دیگر در هاله ای از ابهام می مانند که چگونه ممکن بود جلوی این اتفاق را بتوانند بگیرند.

گزارش ها حاکی از ان است که صد ها هزار نفر هرساله دست به خودکشی می زنند. اکثر این افراد دچار افسردگی های تشخیص داده نشده و درمان نشده هستند. برآورد شده است که 25 تا 35 درصد از موارد خودکشی مستقیماً به علت افسردگی است. البته هر فرد دچار افسردگی لزوماً افکار خودکشی در سر ندارد. زمانی که افسردگی شدید شود و پیگیری برای درمان آن از سوی فرد و اطرافیان صورت نگیرد، احتمال رسیدن به نقطه ی خود کشی وجود دارد.

درصد بالایی از افرادی که خودکشی می کنند دچار افسردگی هستند و یا مشکلات رفتاری مانند اضطراب شدید یا سوء مصرف مواد دارند. علائم مشخصی معمولاً پیش از رخ دادن خود کشی دیده می شود که دانستن این علائم می تواند به جلوگیری از خودکشی افراد در معرض خطر کمک کند.

افکار خودکشی چه هستند؟

فکر خود کشی یعنی فکر به تمام کرد زندگی خویشتن که تغییرات رفتاری یا افسردگی همراه است. بسیاری از افراد دارای افکار خود کشی در پی سانحه یا رویدادی غم انگیز در زندگی به این افکار دچار می شوند. البته مصرف مواد مخدر نیز افسردگی را شدیدتر و آمار خود کشی را بیشتر می کند. حدود 20% از افراد دچار افسردگی در آمریکا مواد و الکل نیز مصرف می کنند.

یکی از یافته های تعجب آور این است که درصد زیادی از افراد دارای افسردگی شدید که در معرض خطر خودکشی نیز هستند مستعد بیماری های دیگری نظیر زخم معده، سندروم روده تحریک پذیر اختلالات گفتاری، روماتیسم و مشکلات پوستی نیز هستند. زیرا افسردگی و استرس شدید مسبب بیماری های التهابی است.

گاهش ابتلا به یک بیماری جدی مانند اختلال شناختی یا سرطان و یا حتی پیری می تواند منجر به افسردگی و بروز رفتار خودکشی شود. متأسفانه چرخه ای در این بین وجود دارد که هر چه افسردگی بیشتر می شود استرس بیشتر شده و هر چه استرس بیشتر شود، افسردگی نیز شدت می گیرد. این چرخه افراد را در سراشیبی آسیب قرار می دهد.

نشانه ها و علائم هشداری که نشان می دهد فردی افکار خودکشی در سر دارد

بسیاری از بیماران دارای افسردگی شدید ادعا می کنند که کاملاً تنها هستند. کسی برای گوش دادن به حرف های آن ها یا کمک به حل مشکلاتشان وجود ندارد و غیر ممکن است که راهی برای بازگشت به موقعیت امیدوار کننده و سادتر پیدا کنند.

تحقیقات بالینی نشان داده است افرادی که اقدام به خودکشی می کنند غالباً چنین افکاری را در ذهن دارند:

احساس افسردگی، ناراحتی و نا امیدی شدید. این احساس معمولاً از بی هدفی و پوچ انگاری زندگی ناشی می شود. این افراد رابطه ی معناداری با دیگران برقرار نمی کنند و تصور می کنند مرگ آن ها برای هیچ کسی اهمیتی ندارد.

این افرادی هیچ امیدی به بهتر شدن اوضاع در آینده ندارند. حس به دام افتادگی می کنند و باور دارند که درمان هیچ کارایی مثبتی بری آن ها نخواهد داشت.

احساس انزوا و تنهایی حتی در صورتی داشتن خانواده و دوستان حمایتگر در این افراد بسیار شدید است.

این افراد مستعد از دست دادن خانواده، دوستان، همکاران، جامعه اطراف خود و همچنین فعالیت های طبیعی خویش هستند.

احساس اضطراب، عصبی بودن و تحریک پذیری در آن ها شدید است. این حالات روانی در ان ها منجر به تپس قلب سریع، تعریق، تکان های درجا، کاهش اشتها و مشکلات خواب می شود.

ممکن است به علت داشتن افسردگی دو قطبی گاهی احساس سرخوشی شدید و گاهی احساس غم شدید را تجربه کنند.

احساس خستگی و بی علاقگی به چیزهایی که معولاً لذت بخش هستند و هم چنین ضعف و درد های عضلانی در این بیماران دیده می شود.

افزایش مصرف الکل، مواد مخدر یا قرص های تجویزی نیز نشان دهنده ی ناسالم بودن روان فرد است.

بنیاد جلوگیری از خودکشی در آمریکا نشانه های خاصی در رابطه با افکار خودکشی وجود دارند که با دیدن آن ها باید بلافاصله مداخله صورت گیرد:

نشانه ها و علائم هشداری که نشان می دهد فردی افکار خودکشی در سر دارد

نشان دادن عصبانی ،خشم شدید و خشونت

سوء مصرف ناگهانی الکل، مواد مخدر یا قرص های اینچنین

ابراز تمایل به انتقام گرفتن از کسی

خارج از شرایط طبیعی شخصیت خویش رفتار کردن، مانند تصمیم گیری های بی پروا و خطرناک

گشتن به دنبال راه هایی برای صدمه زدن به خویش

نوشتن در زمینه ی افکار مرتبط با مرگ

ارتباط با افرادی در اینترنت و شبکه های اجتماعی که آن ها نیز افکار خودکشی دارند

عوامل خطر خودکشی و علل زمینه ای برای افسردگی

اگر فردی دچار اختلال روانی و یا سابقه ی خودکشی باشد بیش از افراد دیگر در معرض خطر افکار خودکشی قرار دارد. برخی از عوامل خطر دیگر در رابطه با خود کشی عبارتند از:

سابقه یافسردگی، اضطراب، بیماری های روانی مانند اسکیزوفرنی، اختلال استرس پس از سانحه، اختلال خوردن، اختلال شخصیت یا اختلال دو قطبی

سابقه ی خانوادگی افسردگی، به ویژه سابقه ی خودکشی که به نظر می رسد ممکن است علل هورمونی و ژنتیکی نیز داشته باشد.

سوء مصرف مواد مخدر

تجربه ی حادثه ی تلخ مانند از دست دادن عزیزی، تجاوز، شاهد مرگ کسی بودن، خدمات ارتشی، شکست عاطفی یا درگیر بودن با مشکلات مالی شدید، ورشکستگی و یا مشکلات قانونی حاد

وضعیت سلامت ذهنی نامناسب مانند اختلالات شناختی نظیر بیماری پارکینسون، درد ها یا بیماری های مزمن دیگر

عدم احساس رضایت از شغل و پذیرفته نبودن در محیط های اجتماعی

درمان های متعارف افسردگی شدید و افکار خودکشی

افسردگی شدید و تلاش برای خودکشی با ترکیبی از داروهای تجویزی و روان درمانگری درمان می شود. البته تمام بیماران نیازمند درمان دارویی نیستند. درمان دارویی نیز به تنهایی نمی تواند روح بیماران افسرده را از این وضعیت نامطلوب نجات دهد. به همین دلیل درمان دارویی به تنهایی پس از مدتی اثر خود را نیز از دست داده و عوارض جانبی زیادی برای بیمار ایجاد خواهد کرد.

کارشناسان معتقدند بیماران افسرده ی تحت درمان در ابتدا باید از درمان دارویی کمک بگیرند و در کنار آن مشکلات ریشه ای فرد شناخته شده و از نظر روانی حمایت شود تا درمان اثر بخش صورت بگیرد. ضمن آنکه استفاده از داروهای ضد افسردگی در طولانی مدت عوارضی مانند اعتیاد، تغییر وزن، مشکلات بینایی، خستگی، سرگیجه، سوء هاضمه و اختلال در عملکرد جنسی را به دنبال خواهند داشت.

جلوگیری از خودکشی و راه های درمان طبیعی

1.دریافت کمک از یک متخصص

اگر خودتان فردی هستید که افکار خودکشی به سراغش آمده است می توانید برای دریافت کمک با کسی تماس بگیرید. حرف زدن با یک درمانگر تا حد زیادی می تواند به شما کمک کند. مشاوره در زمینه درمان رفتار شناختی (CBT) با آموزش دادن بیماران دچار افسردگی و اضطراب با روش های مؤثر برای مقاله باعوامل استرس زا، بحران خودکشی یا افکار خودکشی را حل می کند. راهبرد های مقاله با استفاده از مهارت های رفتاری، شناختی و تعاملی به بیماران آموزش داده می شود تا اندیشه های افراطی، غیر واقعی ، مضر و منفی خود را شناسایی کنند و نسبت به آن ها واکنش نشان ندهند.

در بعضی از کشور ها شماره تلفن هایی برای کمک های اضطراری به افراد در معرض خطر وجود دارد.

2.پشتیبانی از کسی که افکار خودکشی در سر دارد

کارشناسان معتقند فرد افسرده با چنین افکاری نیازمند حمایت است و راه کار های زیر را برای کمک به چنین افرادی توصیه می کنند:

به آن ها همراه با پذیرش و توجه گوش دهید. با احترام تمام احساسات آن ها را بشنوید و هیچگونه پیشنهاد یا سرکوب احساسات در برابر آن ها نداشته باشید. فقط به آن ها ثابت کنید حاضرید برایشان زمان بگذارید.

احساسات خود را با وی در میان بگذارید تا فرد مقابل بداند که وی را دوست دارید. حتی اگر احساسات منفی و ناخوشایند دارید می توانید آن ها را بازگو کنید تا طرف مقابل بداند که همه ی انسان ها دچار سختی و گرفتار احساسات ناخوشایند می شوند.

از اینکه فرد مقابل ممکن است تصمیم بی پروایی بگیرد ابراز نگرانی کنید و به وی نشان دهید که شما عمیقاً از این کار ناراحت می شوید و برای شما مهم است که وی در زندگیتان حضور داشته باشد.

در شرایط حاد و بحرانی می توانید با کارشناسان این امر تماس بگیرید.

3.با رژیم غذایی مناسب افسردگی و اضطراب را کاهش دهید

این مسأله را باور داشته باشید یا خیر، به هر حال رژیم غذایی تا حد زیادی به کاهش علائم افسردگی و جلوگیری از بدتر شدن مشکلات سلامت روان کمک می کند.

چربی های سالم مصرف کنید. زیرا 60% از کل مغز شما را چربی تشکیل داده است. چربی های سالم به تولید هورمون ها کمک می کند و خلق مثبت تری را برای شما به همراه خواهد داشت. این امر اثرات ضد التهابی داشته و سلامت شناختی شما را در سنین بالا حفظ می کند. غذاهای حاوی امگا 3 مانند ماهی، گردو، تخم کتان و روغن های نارگیل و زیتون را به طور منظم مصرف کنید.

غذاهای حاوی آنتی اکسیدان زیاد نیز بر عملکرد مغز تأثیر بسیار مثبتی دارند و اجتناب از مصرف بیش از حد شکر و قند، غذاهای فراوری شده بر روان شما نیز تأثیر گذار خواهد بود.

4.کنترل استرس با تمرین های ذهنی و ورزش

ورزش کردن با افزایش تولید هورمون های شادی مانند سروتونین و اندورفین و نوروپپتید ها در درمان و پیشگیری از افسردگی بسیار مؤثر شناخته شده است. ورزش کردن در خارج از منزل نیز تا حد زیادی روحیه فرد را شاد می کند. دوچرخه سواری، شنا، یوگا و رقص ورزش های مفرحی هستند.

استفاده از گیاهان آرامش بخش مانند اسطوخودوس، بابونه، گل رز، بهار نارنج و …. احساسات را تحت تأثیر قرار می دهند. ماساژ روغن های معطر با این گیاهان نیز تأثیر مطلوبی خواهد داشت.

ثابت شده است که مدیتیشن و مراقبه می تواند ساختار مغزی شما را تغییر دهد. از آن غافل نشوید. معنویت و عبادت بیشترین تآثیر درمانی را بر روان انسان دارد.

با انسان های دیگر روابط جدید بر قرار کنید و رابطه ی خود را با نزدیکانتان قوی تر کنید.

از تمرینات تنفس عمیق کمک بگیرید.

در منزل خود گیاه داشته باشید و گل های زیبا پرورش دهید.